De Frans-Joodse filosofe Simone Weil bewandelde heel haar korte leven smalle paadjes. Uit solidariteit met de arbeidersklasse stopte ze met lesgeven en ging in de fabriek werken. Gevlucht naar Engeland in WOII rantsoeneerde ze zichzelf uit meeleven met soldaten aan het front. En gaandeweg haar leven verliet ze haar agnostische achtergrond en sloeg een mystiek pad in waar ze veel rake dingen over schreef.
Of we in God geloven hangt niet van ons af, enkel of we al dan niet valse goden onze liefde toedragen.
Ten eerste: niet geloven dat het goede in de toekomst en dat de toekomst ons verlangen zal kunnen bevredigen. De toekomst bestaat uit dezelfde substantie als het heden. We weten goed genoeg dat alle goeds dat we hebben, rijkdom, macht, respect, kennis, de liefde van onze geliefden, de voorspoed van onze geliefden, enzovoort niet volstaat om ons tevreden te stellen. Maar op een dag zullen we er net iets meer van hebben, zo geloven we, en dan zullen we tevreden zijn.
Dat geloven we omdat we onszelf voorliegen. Je hoeft er maar een moment écht over na te denken om te weten dat het niet waar is. Een ander voorbeeld: als je moet lijden door een ziekte, armoede of ongeluk, geloof je dat je tevreden zult zijn als het lijden ophoudt. We weten ook dat dat niet klopt; zodra je gewend bent aan de afwezigheid van het lijden, wil je weer wat anders.
Ten tweede: wat we nodig hebben niet verwarren met het goede. Er zijn vele dingen waarvan we geloven dat we ze nodig hebben om te kunnen leven. Vaak klopt dat niet, want we zouden hun verlies wel overleven. En zelfs als het klopt, als hun verlies echt dodelijk is, of op z’n minst onze energie om verder te leven vernietigt, dan wil dat nog niet zeggen dat die dingen goed zijn.
Want niemand is lang tevreden met enkel simpelweg in leven zijn. We willen altijd iets anders. We willen ergens voor leven. Het volstaat jezelf niets voor te liegen om te weten dat er hierbeneden niets is waarvoor je leven kan. Het volstaat je al je verlangens als bevredigd voor te stellen. Na enige tijd zou je weer ontevreden zijn. Je zou iets anders willen en ongelukkig zijn omdat je niet weet wat je wil.
Het is ieders verantwoordelijkheid om zijn aandacht op deze waarheid gericht te houden.
Als revolutionairen, bijvoorbeeld, zichzelf niet mer zouden voorliegen, dan zouden ze beseffen dat de verwezenlijking van de revolutie hen ongelukkig zou maken, omdat die hen hun reden om te leven af zou nemen. Hetzelfde geldt voor alle verlangens.
Alleen leugens maken een mensenleven draaglijk. Wie weigert te liegen en de wetenschap verkiest dat het leven ondraaglijk is, maar toch niet in opstand komt tegen het lot, ontvangt uiteindelijk van buitenaf, van een plek buiten de tijd.
Tot zover Simone Weil. En jij? Welke brede wegen zie jij in je leven? En elke smalle wegen probeer jij, zoekend en tastend, te bewandelen?
We zijn bezig om magazine #4 te maken over de uitspraak van Jezus “Zoek de smalle weg”. Daarvoor zijn we op zoek naar uit-het-leven-gegrepen verhalen van mensen zoals jij.
We dagen je uit: schrijf er eentje op en stuur het naar ons toe. Wellicht kunnen we het een plek geven in het magazine.
Simone Weil
De Frans-joodse Simone Weil (1909-1943) heeft in haar korte leven zo veel geschreven dat ze nog steeds wordt gezien als invloedrijk filosofe. Maar ze was geen studeerkamerfilosoof, ze was activist die met haar hele wezen de waarheid zocht. Ze wilde niet werken aan de universiteit, maar in de fabriek, waar de arbeiders moesten zwoegen, aan het front in Spanje, waar de bommen vielen. Ze noemde zichzelf agnostisch. Maar op een dag, zei ze, ‘kwam Christus bij me en nam bezit van me’. Deze ervaring heeft haar nooit meer losgelaten, ook al is ze nooit officieel toegetreden tot de kerk.
In de oorlog sloot ze zich aan bij het Franse verzet, vanuit Londen, maar uit solidariteit at ze net zo veel als de mensen aan het front, ook al kreeg ze er tuberculose bij en kon ze daar door de ondervoeding niet meer bovenop komen.
Meer over haar is te vinden bij Plough magazine.
