Rockzanger Nick Cave is bekend om zijn donkere teksten. Hij kent de moeiten van het leven als geen ander. Maar moeite is de bron van schoonheid, zegt hij, en daarom kun je als songwriter natuurlijk nóóit ChatGPT gebruiken.

Beste Nick Cave,
Ik werk in de muziekindustrie en daar is veel enthousiasme over ChatGPT. Ik sprak een songwriter in een band die ChatGPT gebruikt om zijn teksten te schrijven, omdat het zoveel ‘sneller en makkelijker’ is. Ik kon daar niet echt iets tegenin brengen. Ik weet dat je het eerder over ChatGPT hebt gehad, maar wat is er mis met dingen sneller en makkelijker maken?

Leon, Los Angeles (Verenigde Staten)

Beste Nick,
Enig advies voor een jonge songwriter die net begint?

Charlie, Leeds (Verenigd Koninkrijk)

Beste Leon en Charlie,

In het verhaal van de schepping maakt God de wereld en alles daarin, in zes dagen. Op de zevende dag rust hij. De rustdag is belangrijk, want die laat zien dat de schepping een bepaalde inspanning vergde van God, dat er een vorm van artistieke worsteling plaatsvond. Deze worsteling is de betekenisgevende impuls die Gods wereld haar intrinsieke zin geeft. De wereld wordt meer dan slechts een object vol van andere objecten. Het wordt juist doordrenktmet de vitale geest, de pneuma, van haar schepper.

ChatGPT verwerpt elk idee van creatieve strijd, dat onze inspanningen ons leven diepte en betekenis geven en daardoor bezielen en voeden. ChatGPT verwerpt het idee dat er een collectieve, essentiële en onbewuste menselijke geest is die ons bestaan fundeert, die ons allemaal verbindt in ons gemeenschappelijke streven.

Door de verbeelding te mechaniseren draagt ChatGPT alleen maar bij aan de commodificatie van de menselijke geest. Het maakt onze participatie in de scheppingshandeling waardeloos en onnodig. Die ‘songwriter’ waar je mee sprak, Leon, die ChatGPT gebruikt om ‘zijn’ teksten te schrijven omdat het ‘sneller en makkelijker’ is, doet mee met de uitholling van de ziel en de geest van de mensheid zelf. En om het beleefd te zeggen, hij moet daar fucking mee kappen als hij zich nog langer een tekstschrijver wil noemen.

Het is de bedoeling van ChatGPT om het scheppingsproces, met de uitdagingen die daarbij horen, over te slaan. Het ziet creatie als pure tijdverspilling en ongemak, een obstakel om tot het eindproduct te komen, en het vraagt: waarom dat streven? Waarom moeilijk doen met het artistieke proces, met die worsteling? Waarom alles niet ‘sneller en makkelijker’ maken?

Toen de God van de Bijbel zag wat Hij had gemaakt, deed Hij dat met een gevoel van voldoening. Hij zag dat ‘het goed was’. ‘Het was goed’ omdat het iets van zijn eigen Zelf had gevergd. Zijn worsteling gaf de schepping een moreel imperatief, kortom, liefde.

Charlie, ook al vraagt de daad van het scheppen veel moeite, uiteindelijk zal je bijdragen aan het reusachtige netwerk van liefde waar het menselijke bestaan op rust. Er zijn allerlei verleidingen in deze wereld die aan je creatieve geest zullen knagen, maar geen enkele is zo vijandig als de grenzeloze machine van artistieke demoralisering, ChatGPT.

Als mens voelen we ons vaak hulpeloos in onze kleinheid, maar toch vinden we de veerkracht om te handelen en mooie dingen te maken, en dat is waar de zin van het leven zich bevindt. De natuur herinnert ons daar constant aan. De wereld wordt vaak neergezet als een puur kwaadwillende plaats, maar de vreugde van de schepping drukt zichzelf nog steeds uit, en wanneer de zon opkomt over de strijd van de dag, dan danst de fuut op het water. Het is juist ons streven dat de essentie vormt van zingeving. Deze impuls – de creatieve dans – die nu zo cynisch wordt ondermijnd, moeten we tot elke prijs verdedigen. We moeten er met hand en tand tegen vechten zoals we zouden doen tegen ieder ander existentieel kwaad, want ten diepste vechten we voor de ziel van de wereld.

Love, Nick

Met toestemming overgenomen van Nick Cave, The Red Hand Files #248 (augustus 2023)